Poprzedni wpis
Aktualności
08 października 2020
Autor:
Królestwo Anuradhapura.
Sri Lanka to najlepsze miejsce dla tych, którzy spragnieni są widoku olbrzymich stup, starożytnych ruin, czy buddyjskich świątyń i klasztorów.
W starożytnym mieście Anuradhapura, która była stolicą Sri Lanki znajdowało się wiele klasztorów buddyjskich. Największe z nich na swoim terenie miały stupy zwane na Sri Lance dagobami. Jedną z nich możemy oglądać do dzisiaj. Nazywa się Jatavanaramaya i zbudowano ją z rozkazu króla Mahasena.
Zrodzona z gniewu króla
Powstała ją na gruzach Mahavihary – klasztoru mnichów z sekty Sagalika wywodzących się z buddyzmu therawada. Nie podobało się to królowi, który był zwolennikiem buddyzmu mahajana, więc rozkazał nałożyć karę na tych, którzy dostarczają jałmużnę mnichom z Mahavihaty. W końcu król Mahasena rozkazał mnichom opuścić Anuradhapurę i zburzył Mahaviharę. Sprzeciwił się temu jeden z jego ministrów – Meghavannabhaya i wstrzą bunt. Przed bitwą jednak obaj spotkali się na kolacji i po rozmowie skruszony król przeprosił, a na gruzach Mahavihary rozkazał wybudować nowy klasztor. Tak na przełomie III-IV wieku powstał klasztor Jatavana, na terenie którego stoi dagoba Jatavanaramaya. Po śmierci króla Mahasena budowę kontynuował jego syn Meghavanna.
Słonie w kapciach
Tak ogromna budowla musiała mieć solidną konstrukcję, dlatego fundamenty mają 8,5 m głębokości i opierają się na skalnym podłożu. Do budowy fundamentów zaciągnięto słonie, które nogami wciskały tłuczony kamień między cegłówki. Aby nie poranić nóg miały założone skórzanymi “kapcie”. W fundamentach użyto także blach miedzianych, arsenu i oleju sezamowego.
Dagobę Jatavanaramaya zbudowano z 93 mln wypalanych cegieł. Było to duże wyzwaniem dla konstruktorów, ponieważ zdawali sobie sprawę z obciążeń, naprężeń, czy nacisków jakie będą zachodziły wewnątrz budowli. W związku z tym cegły miały precyzyjnie określony skład: 60 % drobnego piasku, oraz 35 % gliny, która dzięki giętkości sprzyjała ruchom w strukturze budowli. Cegły z jednej strony były szorstkie, aby zaprawa lepiej przywarła. Skład spoiwa (zaprawy) teżke miał znaczenie. Na zakończenie stupę pokryto tynkiem, który był mieszanką wapna, piasku, gliny, kamyczków, kleju, żywicy, muszli, oleju, cukru, wody kokosowej, białka z jajek. Miało to zapewnić ochronę wnętrza przed wodą, owadami i aby nie pokryła ją roślinność.
122 metry
Olbrzymia dagoba stoi na podwyższeniu (kamiennym tarasie), do którego dawniej prowadziły 4 wejścia (do dziś zachowały się dwa). Naprzeciw wejść znajdują się vahalkady, które bogato rzeźbione miały prawdopodobnie podkreślać piękno stupy. Przed jedną z nich znajduje się niewielka świątynia z rzeźbą leżącego Buddy.
Niegdyś stupa miała 122 metry wysokości i po egipskich piramidach i latarni morskiej w Aleksandrii była 4 najwyższą budowlą na świecie i najwyższą stupą na świecie.
Przez pewien okres Jatavanaramaya była w Anuradhapurze centrum buddyzmu. Na terenie kilkudziesięcio hektarowego klasztoru mogło mieszkać nawet 10 tys. mnichów. Główną budowlą klasztoru była oczywiście dagoba, ale wokół znajdowało się wiele obiektów, z których do dzisiaj zachowały się tylko fragmenty: Sala Zgromadzeń, Dom Kapituły, refektarz, Komora Kremacyjna Mahindy, Dom Wizerunku. Ten ostatni miał drzwi o wysokości 8,3 metra, a wewnątrz znajdował się olbrzymi posąg Buddy, który mógł mieć nawet 11,3 metra. Były też kwatery mieszkalne dla mnichów z wejściami zdobionymi kamieniami księżycowymi, balustradami i kamieniami ochronnymi.
Trójkąt Kulturowy
Królestwo Anuradhapura upadło na przełomie X – XI wieku, a wraz z nim średniowieczne budowle. Smutny los nie ominął także Jatavanaramayi, ponieważ została zniszczona i splądrowana przez najeźdźców z imperium Chola z południowych Indii. W XII wieku dagoba została odrestaurowana przez króla Parakramabahu, jednak już nigdy nie osiągnęła swojej dawnej wielkości. Przez kolejne 800 lat o Jatavanaramaya zapomniano. Zaczęła porastać roślinnością, zawaliła się wysoka iglica, a teren wokół przejęła dżungla. Kompleksową renowację podjęło w 1981 roku UNESCO, w ramach rekonstrukcji Trójkąta Kulturowego Sri Lanki (Anuradhapura, Polonnaruwa i Sigiriya). Użyto nawet takiej samej mieszanki cegieł jak dawniej.
Relikwia w Jatavanaramaya
Dzisiaj dagoba ma nieco ponad 70 metrów wysokości. Podobno kiedyś to miejsce odwiedził Budda, a co niektórzy uważają, że wewnątrz stupy znajduje się relikwia – kawałek jego szarfy. Z tego względu często jest odwiedzana przez buddystów, zwłaszcza w czasie buddyjskich festiwali takich jak Katina Pooja. Wtedy w ciągu jednego dnia szyje się długą szarfę (jak pas mnicha) w kolorach buddyjskich i ofiaruje się ją pagodzie.
Jatavanaramaya jest dowodem na umiejętności dawnych inżynierów Sri Lanki, ich pomysłowości, znajomości matematyki, technologii i wyrafinowanych technik.
Starożytne miasto Anuradhapura wpisane jest na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Przyrodniczego UNESCO.
Autorem części zdjęć jest Przemek
Przeczytaj więcej o Sri Lance:
-
Wycieczka na Sri Lankę
2 tygodnie spędzimy na zielonej wyspie pełnej pól herbacianych, słoni i pięknych plaż. Zobaczymy płetwale błękitne, starożytne miasta i świątynie buddyjskie.
-
Most Dziewięciu Łuków
Wśród malowniczych gór Sri Lanki wije się linia kolejowa wybudowana przez Brytyjczyków w czasach kolonialnych. Na jej drodze stoi Most Dziewięciu Łuków.
-
Wodospad Diyaluma
Większość turystów wodospad Diyaluma ogląda z dołu. My postanowiliśmy wejść na jego szczyt, gdzie w naturalnych nieckach można się wykąpać.
Skomentuj ten wpis jako pierwszy!
Dodaj komentarz