Aktualności

Największa książka świata

29 września 2020
Autor:
Rafał

Mandalay - nowa stolica.

Pogoda Kuthodaw nazywana przez Birmańczyków Mahalawka Marazein dosłownie znaczy Królewska Zasługa. Znajduje się w mieście Mandalay w środkowej Birmie. Stoi u podnóża góry Mandalay w dobrym towarzystwie, ponieważ obok znajduje się pagoda Sandamuni, klasztor Shwenandaw i Atumashi, oraz zrekonstruowany Pałac Królewski. Budowę Mandalay – nowej stolicy Birmy – rozpoczęto na rozkaz króla Mindona w 1857 roku. W jej granicach znalazła się świątynia Kuthodaw, która była bardzo ważna dla króla Mindona. Chciał, aby nauki Gautamy Buddy nawet 5 tys. lat po jego śmierci nie zostały zapomniane. Świątynia Kuthodaw miała spełniać tę rolę.

Trzy kosze nauk

Na terenie świątyni Kuthodaw znajduje się ogromna pozłacana pagoda, a wokół niej  setki małych pagód o śnieżno-białym kolorze.
Król Mindon wybudował najpierw złotą pagodę jednak wg niego było to za mało dla przekazania buddyjskich nauk, więc nakazał budowę “Największej książki świata”. Prace rozpoczęto 14 października 1860 roku. Na jego polecenie wykonano setki marmurowych płyt, a na każdej z nich wyryto część tekstu Tipitaki, czyli świętego tekstu buddyjskiego w tradycji theravady. Tipitaka pisana jest w języku pali i składa się z trzech części (koszy):
– Vinaja Pitaka – kosz reguł zakonnych,
– Sutta Pitaka – kosz nauk Buddy i jego uczniów,
– Abhidhamma Pitaka – kosz zawierający objaśnienia i teksty filozoficzne.”

8 lat pracy - 6 miesięcy czytania

Tekst został skrupulatnie zredagowany przez starszych mnichów. Pochodził z królewskiej bibliotece, gdzie przechowywano go w formie rękopisów i na liściach palmowych, które wiadomo było, że nie przetrwają setek lat. Skryba (osoba przepisująca ręcznie dawne księgi) aby przygotować tekst na dwie strony płyty potrzebował trzech dni. Następnie kamieniarze pięknym, okrągłym pismem umieszczali na każdej stronie od 80 do 100 wersów w tempie 118 linijek na dzień. Tekst pierwotnie zapisano złotym atramentem, a płyty ozdobiono drogimi kamieniami.
Marmuru do świątyni przetransportowano rzeką ze wzgórza Sagyin leżącego 50 km od nowej stolicy. Każda marmurowa płyta umieszczona została w osobnej niewielkiej pagodzie, zwanej kyauksa gu (jaskinia) na szczycie której znajdują się hti – złoty parasol z dzwoneczkami.
Największą książkę świata udostępniono po prawie 8 latach pracy: 4 maja 1868 roku.
W 1871 roku król Mindon zwołał Piąty Synod Buddyjski, w którym prawie 2,5 tys. mnichów czytało spisaną na marmurowych płytach Tipitakę. Zajęło im to prawie 6 miesięcy.

Złodzieje złotego atramentu

Złoty atrament jednak nie zachował się do dzisiaj. W 1885 roku po aneksie Mandalay przez Brytyjczyków na terenie pałacu królewskiego dowództwo założyło Fort Dufferin, a żołnierze stacjonowali w świątyniach, klasztorach i pagodach wokół góry Mandalay. Birma straciła niepodległość, a Birmańczycy mieli zakaz wstępu do tych świątyń. Jak podaje Wikipedia niejaki U Aung Ban zwrócił się do królowej Wiktorii o pomoc, by oddała świątynie w Mandalay wiernym. Ku zaskoczeniu wszystkich królowa rozkazała wycofanie wojsk z miejsc religijnych i zwrócenie je mieszkańcom. Niestety wojsko poczyniło duże spustoszenia w świątyni Kuthodaw: zniszczono rzeźbienia, zdewastowano i splądrowano budowle. Rzeźby straciły głowy, zniknęły dzwony, dzwonki, diamenty, rubiny i srebra. Skradziono także złoty atrament z marmurowych płyt.
Na początku XX wieku z datków mieszkańców Mandalay rozpoczęto rekonstrukcję zniszczonej świątyni. Złoty atrament zastąpiono czarnym w skład którego wchodził popiół ze słomy, sadza z lamp parafinowych i szelak – rodzaju żywicy wydzielanej przez czerwce (owady).

729 jaskiń

Centralną częścią Kuthodaw jest złota pagoda, która ma 57 m i wzorowana jest na Shwezigon w Nyaung-U niedaleko Bagan. Ma kształt dzwonu i spoczywa na kilku poziomach podstawy, na rogach której stoją mitologiczne lwy strzegące pagodę. Na szczycie pagody znajduje się wielopoziomowa hti – ozdobny parasol z dzwoneczkami. Wokół złotej pogody stoi 729 małych świątyń-jaskiń w krytych znajdują się marmurowe tablice z tekstem Tipitaka. Każda z płyt ma 153 cm wysokości, 107 cm szerokości i 13 cm grubości. Jest jeszcze jedna dodatkowa, która ma za zadanie wyjaśniać jak i po co to wszystko powstało.

Zapach jaśminu

Główne wejście do świątyni znajduje się w południowej części i zdobi je złoto-czerwona brama z drewna tekowego. Jest bogato udekorowana bóstwami i zwierzętami z mitologii hinduskiej i buddyjskiej.
Idąc zadaszonym przejściem (z freskami na ścianach) mijamy rzędy kyauksa gu pomiędzy którymi rosną drzewa potocznie znane Hiszpańską Wiśnią. Nazwa może nieco mylić, ponieważ drzewa te występują tylko w Azji Południowej, Południowo-Wschodniej i w Australii. Są wiecznie zielone i mają białe kwiaty pachnące jak jaśmin, oraz jadalne owoce. Gwiezdne kwiaty Hiszpańskiej Wiśni często zdobią ołtarze Buddy, albo włosy birmańskich dzieci, które zaczepiają turystów by kupili pamiątki, czy kadzidełka. Jedno z drzew w południowo-zachodniej części świątyni ma już podobno 250 lat.

Pamięć Świata

Marmurowe tablice w Kuthodaw zostały wpisane do rejestru Pamięci Świata sygnowanego przez UNESCO. Tuż obok znajduje się świątynia Sandamuni, w której postawiono dodatkowe 1774 tablice będące komentarzem do Tipitaki. Powstały później niż te w Kuthodaw, więc uważane są przez niektórych za II tom “Największej księgi świata”.

Lokalizacja:  Mandalay, Mjanma (Birma)
Współrzędne:  22°00’17.6″N 96°06’46.7″E
Godziny otwarcia:  08.00-20.00
Cena biletów:  5 USD (ok. 19 zł)

Autorami części zdjęć są:  Iza i Maciek

Przeczytaj więcej o Birmie:

Skomentuj ten wpis jako pierwszy!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *